Tamamlayıcı Beslenme Ek Gıdaya Geçiş

EK GIDAYA GEÇİŞ BASAMAKLARI

• Bebeklerde Ek Gıdaya Geçişte İlk Adım (6-8 Aylık Dönem)
• İlk gıdalara, ilk etapta tadımlık olarak başlanılması önerilir.
• Ek gıdalara yoğun olarak başlamanız, anne sütü alımını olumsuz etkileyebilir.
• Bebeğin 8. ayı bitene kadar günde en fazla 2 ek gıda öğünü verilebilinir.
• 6-9 ay içinde ek gıdalar yalnızca ara öğün olarak verilir.
• Ana öğün hala anne sütü veya formula mama olarak kalır.
• ay itibariyle kademeli olarak miktarlar arttırılır.
• Bir günde vereceğiz ek gıda miktarı MAX 2 minik kavanoz (2 çay bardağı) ölçüsünü geçmemeli.
• Ek gıdalara tadımlık olarak başlanmalı ve bebeğin uyumu ve tepkisine göre miktar yavaş yavaş arttırılmalı.
• 6-8 aylık dönemde bebeğin günlük besin ihtiyacının 5’te 4’ü (3 ana öğünü ve bazı ara öğünleri) anne sütüyle karşılanır.
• Bu sebeple 6. aydan sonra bebek düzenli olarak anne sütü ile beslenmeye devam etmeli.
• Ek gıdalar bu dönemde tek başına bebeğin sağlıklı gelişimini desteklemeye yetmez.
• Bunun için anne sütünün azaldığı noktada ek besin arttırılmamalı.
• Anne sütü yeterli değilse doktora danışarak devam sütü ile bebeğin beslenmesini desteklenebilir.

Bebeklerde Ek Gıdalara Alışma Süreci (9-12 Aylık Dönem)

• Bu dönemde ana gıda maddesi anne sütüdür.
• Fakat artık bebek ek gıdalara daha çok alışmış olacaktır. Bunun için ek gıdaların miktarı biraz daha arttırılmalıdır.
• Bu dönemde beslenme planının %50’sini anne sütü, %50 sini ek gıda oluşturur. Yani günlük besin tüketiminin yarısı anne sütü ile gerçekleştirilir.

Bu dönemde ek gıda öğünü 2’den 3’e çıkarılabilir. Fakat yine her bir öğünde verilecek ek gıda miktarı, 1 minik ek gıda kavanozu yani 1 çay bardağı ölçüsünü geçmemelidir. Çünkü bu dönemde de ek gıda, anne sütünün yerine geçmemeli.

EK GIDA DÖNEMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

• Her yeni gıdaya başlarken, o gıdadan 1 çay kaşığı dudağına sürüp 30 dk bekliyoruz eğer bir sıkıntı yoksa, 1 tatlı kaşığı verip bu miktarı 3 gün içinde arttırabiliriz.
• Bu hareket bebeğin sindirim sorunları ve alerji semptomları gösterip göstermeyeceğine dair harika bir ipucudur.
• Ek gıdaya tek çeşit ile başlanır.
• Her yeni ek gıda en az 2-3 gün aralıklarla beslenme listesine eklenebilir.
• Bebek için uygun tariflere tuz, şeker, salça, fazla yağ eklenmemeli.
• Ek besinlere geçilirken; elma, şeftali, armut gibi meyveler ile patates, havuç ve kabak gibi sebzelerin püresi ve suyu tercih edilebilir.
• Sebze ve meyve püresi hazırlarken metal teması önlemek amacıyla rondo ve blender kullanmamalı.
•  Sebze ve meyveler çatalı arkasıyla veya cam rende kullanarak hazırlanmalı.

• Ek gıdalara başlarken ilk olarak öğle öğününü tercih edilebilinir ve yemek için bebek kaşığı kullanılmalıdır.
• 1-2 kaşık ek gıda verdikten sonra bebeğe anne sütü verilebilinir.
• Bebek ek gıdaları ısrarla dışarıya doğru itiyorsa ve yutmuyorsa henüz hazır değildir. ISRAR EDİLMEMELİ.
• Bu süreçte 3 gün kuralı uygulanmalıdır.

ÜÇ GÜN KURALI NEDİR?

• Öncelikle ek gıdaya başlamak için bebeğin 6. ayı yani 180 günü doldurmuş olması gerekiyor. Ek gıdaya erken başlamak vücutta, böbreklerde besin yükü artmasına, sindirim sistemi problemlerine, alerjilere, ileriki aylarda yemek reddine, vücutta su azalmasına neden olabilir.
• İlk bir yıl ana öğün anne sütü veya doktorun önerdiği devam sütüdür. Ara öğünler ek gıdadır.
• Mama sandalyesinde ve her zaman yemek yenilen yerde bebeğin öğünleri verilmeli.
• Aynı gıda en az 3 gün boyunca denenmelidir. 1.gün 1-2 tatlı kaşığı kadar verilmeli. 2. gün 5-6 tatlı kaşığı, 3. gün 8-10 tatlı kaşığı kadar arttırılmalıdır.

ÜÇ GÜN KURALI NEDEN ÖNEMLİ?

• Çünkü bebeklerde alerjiler 72 saatte semptom gösterebildiği için her yeni besini 3 gün kuralıyla vermek, hangi besine alerjisi olduğunu anlamaya yardımcı olur.
• Aynı zamanda bebeğin tatlara tek tek alışması damak zevkini geliştirir ve hangi besini sevip sevmediği anlaşılır.
• Bebek beslendikten sonra başlangıçta kaşıkla bir miktar su verebilinir.
• Ek gıda miktarı arttıkça kaşık yerine alıştırma bardağı kullanılabilir.
• 3 gün kuralıyla sebzeleri 3 er gün denedikten sonra alerji gelişmediyse, yaklaşık 10. gün gibi artık yoğurt 2. öğün olarak başlanabilir.
• Yoğurda başlarken yoğurdun anne sütü ya da devam sütü ile yapılması çok daha iyi olur. Yoğurda yine 3 gün kuralıyla az az başlanabilir.
• Üç gün deneme ve alıştırmalar bittikten sonra öğün miktarı 6-9 ay arasında günde iki çay bardağını geçmemeli.
• Bebek çok açken ek gıda başlanmamalı, bu durumda ek gıdayı istemeyebilir. (Emdikten yaklaşık bir saat sonrası başlamak için daha uygun)
• BLW(baby led weaning yani bebek liderliğinde beslenme) ile başlanacaksa minik ve yumuşak sebzelerle ve yine 3 gün kuralıyla başlanmalı. Besinler bebeğin eline verilmemeli, önüne konmalıdır.

EK GIDAYA GEÇİŞTE VERİLMEMESİ GEREKEN BESİNLER

• ayını doldurmuş bebeklerin ek gıdaya geçişinde en çok dikkat edilmesi gereken konulardan biri de verilmemesi gereken besinlerdir.
• Bazı besinler bebek beslenmesinin vazgeçilmezleri arasında yer alırken, bebeklerde ek gıdaya geçişle birlikte bazı besinlerden dikkatle kaçınılması gerekir.
• Ayrıca bisküvi, cips gibi doymuş yağ içeren gıdalar; çay, kahve, kakao gibi kafein içeren içecekler; salam sosis sucuk gibi işlenmiş şarküteri ürünler; hazır donmuş gıdalar, turşular, diyet ürünler bebeğin beslenmesinde kesinlikle yer almaması gereken gıdalar arasındadır.
• Patlıcan; nikotin içerdiği için bebekler için uygun değildir.
• Çilek, greyfurt, ananas, ahududu, kivi gibi meyveler alerji riski nedeniyle doktor uygun görmedikçe verilmemelidir.
• İnek sütü gibi hayvan sütleri; hazmının zor olması, bağırsakta gizli kanamaya ve demir eksikliğine yol açması gibi nedenlerle 1 yaşına kadar uzak durulması gereken besinler arasında bulunur.
• Bal; alerji yapma potansiyellerinin yüksek oluşu ve bebeğin sindirim sisteminin yeteri seviyede gelişmemiş olması nedeniyle 1 yaşına kadar yedirilmemelidir.
• Yumurta beyazı; alerji yapma olasılığı yüksek bir gıda olduğu için bebeklere 1 yaşından sonra azar azar verilmesi gerekir.
• Badem, fındık, fıstık; alerji riskine karşı 1 yaşına kadar bebeğe yedirilmemelidir.
• Bakla; alerji potansiyeli yüksek olması sebebiyle 2 yaşından önce önerilmez.

EK GIDAYA GEÇİŞ LİSTESİ

• Tahıllar:
• Bebeklerin beslenmesinde tahıllar çok önemlidir, başlangıçta pirinç en uygun tahıldır.
• Sebze Püreleri:
• Sebze farklı bir tattır ve bebeklerin sebzeye alışması zor olabilir. Sebze olarak ilk etapta patates, havuç, kabak gibi sebzelerle tuz, baharat ve salça katmadan püre hazırlamak uygun.

Sebze tadına daha kolay alışabilmesi için içine bir miktar anne sütü ya da anne sütü yokluğunda veya yetersizliğinde 1-2 ölçek toz olarak devam sütü* katarak kullanılabilinir.

• -Meyve Püreleri:
• Başlangıçta elma, havuç, armut, şeftali suları ve püreleri denenebilinir.
• Meyveleri püre şeklinde vermek daha doğru olacaktır. Armut ve elma püre olarak vermek için daha uygun meyvelerdir. Biraz yumuşaması için meyveler buharda bekletilebinir.
• Yoğurt:
• Bebeğe yoğurdu anne sütüyle ya da doktor önerdi ise devam sütü* ile mayalanabilir.

BEBEKLERİN AYLARINA GÖRE ALABİLECEKLERİ BESİNLER NELERDİR?

• 0-6 ay Tek başına anne sütü
• 6-8 ay Anne sütüne devam edilir ve tamamlayıcı besin olarak aşağıdaki besinlere başlanır :
• Yoğurt • Zenginleştirilmiş sebze püresi, kuzu eti veya yağsız kıyma• Mercimek çorbası • Haşlanmış yumurta sarısı
• 9-12 ay ana öğün anne sütüdür.
• 6-8. ayda verilen tamamlayıcı besinlere ek olarak aşağıdaki besinler verilir: • Tam yumurta (yumurtanın beyazı ve sarısı) • Baklagiller • Ezilmiş makarna, pilav, ekmek • Et, tavuk, balık (kılçıksız), köfte, sebze yemekleri

12. ay itibariyle aile sofrasına oturup istediği besinleri tüketebilir.